In het eerste deel besprak in een aantal van de punten die Stoïcijnen gebruiken om het leven beheersbaar en vooral mooier te kleuren.
Zoals het feit dat sommige dingen in onze macht liggen – zoals wat we denken en wat we doen – en andere niet. Met de dingen waar we niets aan kunnen doen, moeten we dan ook niet bezig zijn en zeker niet bezig blijven………laat het voor wat het is…..
Zoals het feit dat er tussen een gebeurtenis en onze reactie erop een moment van tijd is, tijd waarin we onze reactie kunnen bepalen. Onze reactie lijkt vaak een automatisme, maar dat hoeft niet, we kunnen zelf onze reactie bepalen! En kunnen dus besluiten anders te reageren dan ‘normaal’…………wat een wereld van verschil kan betekenen…….
Zoals het feit dat ze omarmen ‘wat is’, ook als dat is wat niet gewenst zou zijn, en dat als levensles meenemen/ervaren. Je kunt leren van elke situatie……en vechten tegen ‘wat is’ put ons uit terwijl het zinloos is (en we versterken het ook nog)……..
Zoals het heel belangrijk, misschien wel het allerbelangrijkst, is om een goed mens te zijn, te leven naar normen en waarden, en te leven in harmonie met de natuur…..
Zoals het feit dat ze wars zijn van ‘de publieke opinie’, van ‘de massa’, van het je aanpassen aan gedrag waaraan je je niet zou moeten aanpassen omdat het niet klopt. (Je ‘verraadt’ jezelf eigenlijk, je authentieke zelf)……..
En als laatste noemde ik hun stelling dat je elke gedacht moet verbannen over hoe je op anderen zou overkomen.
Ik ga deze aflevering nog wat van dat soort punten noemen. Maar om te beginnen wil ik nogmaals benadrukken dat Stoïcijnen geen onwrikbare en zeker geen kille of gevoelloze personen zijn. In tegendeel. Ze hebben een groot hart wat ook nog eens op de goede plaats zit. Ze hebben plezier, zijn optimistisch en gelukkig. Maar ze zorgen er met hun mentale instelling, hun mindset, voor dat ze minder kwetsbaar zijn, dat ze heel bewust leven en op die manier ook met mooie dingen en met tegenslagen omgaan. En de wereld mooier kleuren door hun verlangen de wereld een mooiere plaats te maken.
De Stoïcijnen stonden volop in het leven en werkten hard om de wereld een betere plaats te maken William B. Irvine
In zekere zin zijn ze een verrijking voor de maatschappij. Dat, waar de filosofie ook voor bedoeld was. Om het leven mooier te maken, niet om eindeloos te theoretiseren.
Onthechting
Iets wat soms de indruk van onverschilligheid kan geven is het thema onthechting. Het onthechten van materie, maar ook van resultaat, soms zelfs van personen. De reden daarachter is het vermijden van afhankelijkheid, met name de afhankelijkheid van externe factoren (dat waar je niets aan kan doen, waar je geen invloed op hebt)…..
Je kunt het zien als een vorm van matigheid of soberheid en het heeft ook te maken met ‘hoe ga je om met verlies?’.
Net zoals je een bepaald doel voor ogen kunt hebben, maar vastpinnen op dat doel maakt dat je pas gelukkig zult zijn als je dat doel bereikt hebt. Je kunt dus star vasthouden aan dat doel en vreselijk in de dip raken als je het niet bereikt of als er tegenslagen zijn die maken dat je lange omwegen moet maken.
Maar je kunt ook dat doel stellen en op weg gaan, genieten van elk stukje van de weg, van elke stap vooruit en niet zozeer hechten aan het eindresultaat, maar aan de stappen er naartoe. En genieten van het mooie ommetje als er zich een hindernis op je pad bevindt. Dan maakt het uiteindelijk helemaal niet zo uit of je er echt komt…..
Onze intentie moet niet winnen zijn, maar spelen met volle inzet…..
Ryan Holiday
Welvaart wordt stoïcijns ook gezien als een goede relatie tussen wat je hebt en wat je wilt. Je bent dus niet welvarend door heel veel te bezitten, maar door blij en tevreden te zijn met wat je hebt.
Er is maar één weg naar geluk: Blijf onthecht van dingen waar jij geen invloed op hebt.. Epictetus
Tegenslag
In deel 1 had ik het al over het accepteren ‘wat is’. Tegenslag is wat men in het algemeen probeert te vermijden, met de wetenschap dat je externe factoren niet altijd in de hand hebt. Vandaar ook de poging tot onthechting. Maar, als er dan toch tegenslag is, is het zaak het niet de gemoedsrust te laten verstoren. Dus, het inderdaad accepteren en gebruiken voor iets groters! De waarde zoeken in wat er ook gebeurt……..
Immers, wat kun je leren van deze tegenslag? Wat is het positieve van deze negatieve ervaring? Wat kun je de volgende keer ‘beter’ doen? Had je je beter kunnen voorbereiden? Hoe kun je er met een betere instelling ingaan? Als je inventariseert en alle lessen bijeen pakt, er de waarde van ziet, kun je de volgende keer beter op de been blijven of betere resultaten behalen.
Niet alleen geeft de ervaring van tragedie ons een buitengewone kans op groei, maar enig lijden is noodzakelijk om maximale psychologische groei te bereiken….. ...... Robert Emmons
Eigen verantwoordelijkheid
We zagen al dat Stoïcijnen de deugd, normen en waarden, belangrijk vinden. Dat het belangrijk is een goed mens te zijn. En ze zijn zich bewust dat ze externe zaken vaak niet in de hand hebben. Daarom is de Stoïcijn vooral met 'interne’ zaken bezig. In tegenstelling tot een groot deel van de bevolking wijzen ze niet naar een ander, maar wijzen naar zichzelf. Als het gaat om zaken die verkeerd gaan, maar ook als het goed gaat. Het is de eigen verdienste. Deze instelling zorgt voor kalmte en vrijheid. Maar door de controle van de gedachten ook voor plezier en meer betekenis. En vooral meer bewust zijn en besef van de ‘winst’.
In plaats van te genieten van ons geluk, verspillen we dat door nieuwe dingen na te jagen. Daardoor zijn we nooit tevreden met ons leven………
William B. Irvine
Ik schreef eerder al over het verschil tussen een slachtoffer mindset/rol en een leiders mindset/rol. In dat kader kun je Stoïcijnen als leiders zien. Ze nemen de leiding over hun eigen bestaan, hun eigen presteren, hun eigen voorkomen. Ze weigeren slachtoffer te zijn of worden van externe zaken of een publieke opinie. Door die leiding die ze nemen is er meer rust, meer grip, meer gevoel van geluk en voorspoed.
Uiteindelijk is een leider synoniem met jezelf worden. Zo simpel is het, en ook zo moeilijk.... Warren Bennis
Tijd
Stel je sterft vandaag, einde verhaal. Maar stel nu dat je onverwachte toekomstige tijd (zo je wilt ‘reservetijd’) krijgt en die gelukkig leeft in harmonie met de natuur………..
Je kunt alleen de tijd verliezen die je NU leeft, want we bezitten ook slechts de huidige ‘minuut’. Er is een overschot aan tijd, wat een weelde, maar we kunnen tegelijk ook alleen NU leven! Dus maak jezelf ook niet in de war met te veel een visie voor je hele leven; draag alleen het gewicht van het NU…………
Tijd is een rivier, een flow van alle gecreëerde dingen. Kijk naar de snelheid waarmee dingen komen en gaan….. Marcus Aurelius
Wat voor bokser ben je?
Ryan Holiday stelt die vraag in zijn boek ‘The Daily Stoic’. Immers, ben je iemand die bij de eerste stoot de ring al verlaat? Of heb je je voorbereid op wat komt? Wat doen we met beproevingen die we tegenkomen? Lopen we er met een boog omheen of rennen we hard weg, óf gaan we de uitdaging aan en proberen we ervan te leren?
Het zou heet beste zijn als we leren te leunen tegen onze uitdagingen, wetende dat onze potentie aan de andere kant van die uitdaging ligt. Zoals ook zo vaak wordt gezegd dat we onze comfort zone (tijdelijk) moeten verlaten om te kunnen groeien, beter te worden.
Zoals één persoon zich verheugt in het verbeteren van zijn huis, en een ander in het verzorgen van zijn paard, zo verheug ik me in het bezig zijn met mijn eigen verbetering van dag tot dag……. Epictetus
Ik laat heet hier even bij voor nu.
Ook nu weer zijn de quotes mooie uitspraken om tijdens een meditatie te laten bezinken of rijpen……..
Ik eindig met een quote van Seneca:
Kalmte kan alleen door hen worden gepakt met een onwankelbaar en krachtig oordeel – bij de rest van de mensen is het qua beslissingen steeds vallen en opstaan, twijfelend tussen accepteren en afwijzen van iets. De oorzaak?
Omdat niets duidelijk is en ze vertrouwen op de meest onzekere gids: de publieke opinie! Seneca
In licht en liefde,
Ed
