Herinner je de kreten omtrent deze vetzuren nog?

Het verhaal was dat meervoudig verzadigde vetzuren allemaal zijtakjes hebben en zo sneller aan elkaar vastklitten en onze vaten verstoppen. Onverzadigde vetzuren hebben minder van die takjes, en we krijgen daarmee minder snel klitten en klonten. Dus waren ze beter.

Daarom waren plantaardige oliën beter, vooral als ze vloeibaar bleven……..

Het is typisch zo’n voorbeeld van kortzichtigheid die tientallen jaren volgehouden kan worden. En dan blijkt het niet juist te zijn………

De plantaardige oliën die veel beter zouden zijn dan andere vetten. Maar dat is dus niet waar……..

Gaandeweg kwam er wel nuance de afgelopen jaren. Tenminste vooral uit de hoek van de natuurartsen, want voordat de reguliere geneeskunde van dingen toegeeft dat ze niet kloppen zijn we tientallen jaren verder.
(Dit is niet om te katten, maar zo werkt dat logge systeem, wat meer wordt beïnvloed door de industrie dan door gezond verstand en innovatie)
Wat bleek? Veel plantaardige oliën bevatten vetzuren die vooral ontstekingen bevorderen (omega 6). Zo ook zonnebloemolie, raapzaadolie, saffloerolie, sojaolie, frituurolie, koolzaadolie, rijstolie, sesamolie, arachideolie, margarine, etc.

Dat is niet alleen slecht voor mensen met ontstekingen of ontstekingsachtige neigingen (denk aan astma), maar ook voor alle mensen met chronische aandoeningen omdat de basis daarvan juist mini-ontstekingen zijn. En dat wordt dus alleen maar gevoed door te veel van die omega-6 vetzuren.

Dat heeft ook te maken met het feit dat alles wat wij nuttigen veel meer omega 6 is gaan bevatten dan vroeger. Net zoals dat voor suikers geldt. Dieren die liepen te rennen in de wei bijvoorbeeld hadden meer omega 3, terwijl ze nu veel minder bewegen en meer omega 6 hebben. Voor de duidelijkheid: omega 3 werkt tegen ontstekingen en is dus gunstig. En in de goede verhouding zijn ze samen gunstig, maar bij te veel omega 6 wordt het ongunstig. Ook de voeding van de dieren speelt natuurlijk een rol. Zelfs voor vis geldt dit verhaal: vissen in het wild bevatten veel meer omega 3 dan vissen die gekweekt zijn. Hoe goed de visolie is (en dus de vis voor onze gezondheid) is dus ten dele afhankelijk van waar die vandaan komt. In principe is wild gevangen vis vele malen beter. 

Maar goed, heel veel plantaardige olie is dus helemaal niet zo goed als werd beweerd. En nu blijkt ook dat diezelfde plantaardige olie voor onze hersenen helemaal niet zo goed is. Onze hersenen bestaan hoofdzakelijk uit meervoudig verzadigde vetzuren, en te veel gebruik van de meervoudig onverzadigde plantaardige oliën zorgt voor achteruitgang van onze hersenen. En dat is des te belangrijker aangezien allerlei ziekten gerelateerd aan de hersenen toenemen, zoals dementie, Parkinson, Alzheimer, etc. 

Wat betekent dat voor de praktijk? 

Dat we de genoemde plantaardige oliën gewoon niet moeten gebruiken. Geen margarine, geen frituurvet en ook al die andere veel gebruikte plantaardige olie niet.

Een alternatief is er wel degelijk. Olijfolie is prima, het liefst natuurlijk biologisch. Voor het bakken en wokken de klassieke (classico), voor de sla en koude gerechten (en na zonnebaden op de huid) de extra vierge. Andere olie die je zowel op brood kunt smeren (behalve in hartje zomer) als die je kunt gebruiken voor bakken is kokosolie.

Kokosolie is meervoudig verzadigd en behoorde dus volgens de rechtlijnig denkenden tot de slechtere olie, maar blijkt nu dus juist heel goed te zijn. Zeker ook voor de hersenen. Neemt niet weg dat wat vastgeroeste mensen nog steeds afgeven op kokosolie en beweren dat het slecht zou zijn. En je kunt je afvragen of dat niet in opdracht is van de industrie die de (goedkopere) plantaardige olie wil slijten.

Voor mensen die onbekend zijn met kokosolie: je hebt het mét en zonder kokossmaak (ontgeurd). En je kunt het prima (liefst die ontgeurde) als frituurvet gebruiken. Het is duurder dan het goedkopere frituurvet, maar in tegenstelling tot het gewone frituurvet (wat je na elke 5-6x moet vervangen en zelfs dan al kwalijke stoffen bevat door het verhitten) hoef je het maar 1-2x per jaar te vervangen afhankelijk van wat je erin frituurt (paneermeel maakt dat het vet er viezer gaat uitzien, en als je heel vaak frituurt wil je ook wel iets sneller vervangen). Kwalijke stoffen worden eigenlijk niet ontwikkeld.

En als je zelf biologische aardappels tot patat snijdt (liefst zelfs nog zoete aardappels vanwege de gezondheidswinst) heb je een gezonde snack: biologische (zoete) aardappel gebakken in kokosolie. Lekker én gezond!

Zelf heb ik de ‘gewone’ kokosolie voor op het brood en de ontgeurde voor het bakken, frituren en wokken. Vaak meng ik ook kokosolie en olijfolie bij het bakken als dat zo uitkomt of er iets extra bij moet. Deze gezondere oliën zijn zelfs in zekere zin goed voor ons lichaam. Je hoeft er niet te zuinig mee te zijn.

Andere voorbeelden van gezonde olie zijn avocado, chiazaad, lijnzaad, (wal)noten, vette vis (zalm, makreel, sardines, etc.).

Verder blijkt langzamerhand steeds duidelijker dat ook vet van vlees niet zo slecht is als altijd werd beweerd, maar daar past een kanttekening bij. Er is een levensgroot verschil tussen vet van een in de stal gefokt rund wat niet biologisch is gevoed en een rund wat buiten heeft mogen rennen en biologisch wordt gevoed.

Persoonlijk zou ik dus voor biologisch vlees gaan het liefst van bekende oorsprong, dus via de groene slager.

Verder dan toch nog even het linolzuurverhaal. Linolzuur gold jarenlang als gezond en goed tegen cholesterol. Het werd uiteraard gelinkt aan Becel omdat het in hun reclameslogan stond. Maar linolzuur is een omega-6 vetzuur en dus niet gezond. Bovendien blijkt dat het de omega-3 vetzuren tegenwerkt. En het is behoorlijk storend in het hele proces van proberen af te vallen. Dat is een ander – uitgebreider – verhaal, maar niet onbelangrijk om mee te nemen. Je kunt het maar beter vermijden, zoals je beter alle margarine kunt vermijden. Hetzelfde geldt uiteraard voor de vloeibare bakolie. 

En als je liever geen kokosolie op je brood smeert, kun je nog kiezen voor roomboter. Roomboter is veel beter dan margarine (in tegenstelling tot wat lang is beweerd), maar ik zou dan wel kiezen voor grasboter, en in de periode dat het er is voor biologische grasboter.

Grappig om te zien hoe iets wat zo steevast geclaimd werd een tijd geleden nu volledig achterhaald is, en bijgedragen zal hebben tot slechtere gezondheid.

Dat is soms het enge van iets wat logisch klinkt (die in elkaar grijpende zijtakjes van die meervoudig verzadigde vetzuren – ik zie het nog als afbeelding voor me tijdens mijn colleges of nascholingen) en op die manier een waarheid wordt, terwijl het eigenlijk onvoldoende is uitgezocht en daardoor tientallen jaren mensen op het verkeerde been zet.

Ach, zo zijn er nog vele voorbeelden.

Maar weg dus met die plantaardige olie die ooit zo goed zou zijn……….leer kokosolie en olijfolie te waarderen en gebruiken, naast de avocado, walnoten, chiazaad, lijnzaad en vette vis. En laat de rest in de winkel staan.