Zorgen, of alles wat met zorgen te maken heeft of erop lijkt, komen te pas en te onpas in ons hoofd spoken.
We zijn ergens ontspannen mee bezig en ineens duiken er uit het niets zorgen op. Ineens zijn we bezig met iets wat over 3 weken pas gaat plaatsvinden, maar waar we nu allerlei muizenissen over omhoog halen.
Het lijkt zelfs wel of dat soort dingen vooral naar boven komen als we ontspannen bezig zijn.
En het lijkt ook wel of er geen afspraken te maken zijn over wanneer die zorgen opkomen.

Het eerste klopt, dat soort gedachten als zorgen komen inderdaad naar boven als we ontspannen bezig zijn. Dan is er ook de gelegenheid voor. Je was met je aandacht namelijk niet volledig bij iets anders. Was dat wel zo geweest, dan was er geen ruimte geweest voor die zorgen. Dat is ook het voordeel van dingen met aandacht doen. Met aandacht eten, met aandacht je werk doen, met aandacht afwassen, met aandacht jezelf wassen, met aandacht bidden, met aandacht een appel schillen, met aandacht de tuin wieden. En uiteraard bedoel ik aandacht voor wat je aan het doen bent.

Dat is waarschijnlijk ook de reden dat uit het eerder genoemde onderzoek van Mihaly Csikszentmihalyi bleek dat we het meest in de flow zijn als we geconcentreerd met werk bezig zijn. Dat we ons in het algemeen gelukkiger voelen als we aan het werk zijn dan wanneer we ontspannen zijn.
Ontspannen zijn biedt ruimte om onze hersenen zich te laten roeren en spookbeelden boven te halen. Herinneringen, onverwerkte emoties, en vooral zorgen over van alles en nog wat. En die zorgen zijn ook niet nuttig. Ze vullen slechts de ruimte op die er is ontstaan doordat we niet volledig met onze aandacht ergens bij zijn, en omdat we eveneens niet hebben besloten ons hoofd leeg te maken. Onze aandacht is niet gericht en dus gebeurt er maar wat. Iets niet constructiefs, iets niet zinvols, iets zelfs vervelends. Het is net als doelen stellen. Als je dat doet, ga je onbewust de kant van je doelen op. Als je het niet doet, weet je onbewuste niet wat te doen en gebeurt er maar wat.

Overigens is ook het leegmaken van het hoofd, het proberen nergens aan te denken vrijwel alleen mogelijk door met aandacht iets te doen. Met aandacht op je ademhaling letten, met aandacht naar muziek luisteren, met aandacht naar een kaars kijken, met aandacht naar alles tegelijk luisteren, met aandacht.......en daardoor wordt het stil.

Het tweede is echter niet waar. Er zijn wel degelijk afspraken te maken t.a.v. zorgen. Deels vloeit dat voort uit bovenstaande: als jij met je aandacht volledig bij iets bent wat je aan het doen bent, blijven de zorgen weg. En als je je hoofd leeg wilt maken doe je dat ook met volledige aandacht.
Maar je kunt ook een ander soort afspraak maken. Er is kennelijk een stukje van je onbewuste, het stukje wat zich bezighoudt met zorgen maken, wat aandacht wil. Vandaar dat het probeert om er tussen te komen als het maar even de kans krijgt. Je ertegen verzetten helpt niet, want dan wordt het niet gehoord en gaat het (als het kleine kind) nog meer dreinen en nog meer z'n best doen om aandacht te krijgen. Je kunt er dus voor kiezen er wel degelijk aandacht aan te schenken, en mee te gaan in het bezig zijn met die zorgen.

Spreek met jezelf af dat je dagelijks tussen kwart voor zeven en zeven uur (bijvoorbeeld) alle zorgen die er maar kunnen zijn even aandacht geeft. Er even mee bezig bent. Schrijf ze op, spreek ze uit, of wat dan ook. Van kwart voor zeven tot zeven uur precies.
Daarna is het over en morgen om dezelfde tijd is er weer ruimte voor zorgen.

Komen er dus zorgen in je op, herinner je (en je onbewuste) eraan dat ze vanavond om kwart voor zeven welkom zijn, maar nu niet. En probeer je vervolgens met volle aandacht bezig te houden met wat je aan het doen was. Of denk aan iets leuks.

Het is net als met angsten waarvan je weet dat ze niet terecht zijn. Negeren werkt niet, dat zorgt dat ze zich nog sterker gaan aandienen. Maar steeds aandacht geven werkt ook niet, want ook daardoor worden ze steeds groter. Maar als je angst ziet als een waarschuwing van een deeltje van jezelf wat je ergens voor wil behoeden, kun je dat deel - wetende dat de angst niet terecht is - bedanken voor het feit dat het met goede bedoelingen je wil waarschuwen, en vervolgens vragen of het nu wil ophouden, want je hebt het begrepen. Dan kun je het loslaten.

Heb respect voor dat deel van jezelf wat misschien af en toe overheersend aanwezig is, maar wat je minder leuk vindt. Er is een reden dat het zo is. Soms is dat een eerdere ervaring, soms is dat onbekendheid, soms is dat omdat je er eerder teveel aandacht aan hebt gegeven, of juist te weinig. En ongetwijfeld zijn er nog meer mogelijkheden.
Voor een ander hebben we soms wel respect ook al gedragen ze zich nog zo vreemd en lastig. Er zal wel een reden zijn.....

Als het om zorgen gaat is het niet anders. Er is een reden waarom ze ontstaan zijn. Maar misschien alleen maar omdat het deel van jou wat zich met zorgen bezig houdt meer aandacht wil. Of omdat er een ervaring is geweest waarbij dat deel tekort schoot, zodat het nu aan het compenseren is om niet weer die fout te maken. Het doet er niet toe. Probeer er respect voor te hebben en het vervolgens in banen te leiden.

Als je slaapkamer in brand staat, is het handig als je 'zorgendeel' en je 'angstdeel' ervoor zorgen dat je actie gaat ondernemen, je bed uitkomt en zorgt dat je heelhuids uit de brand komt; of zo mogelijk de brand blust.
Je moet dus altijd eerst even checken of de bezorgdheid of angst terecht is. Als dat niet zo is, zoek dan een oplossing, maar met respect voor dat deel van je wat het oproept. Bedank het voor de waarschuwing en laat het weten dat je het begrepen hebt, maar dat het niet nodig is nog langer te waarschuwen. En/of geef het ruimte om op een tevoren afgesproken tijd terug te komen, maar dan ook alleen in die afgesproken tijd. Dan ben jij een en al aandacht voor je zorgen. Na een kwartier laten ze je met rust en kun jij je gaan ontspannen.

Natuurlijk is ook dit iets wat je moet trainen. Het zal niet direct lukken, maar wel steeds beter. Door de zorgen op te schuiven naar het 'kwartiertje' zullen ze je op de overige tijden meer met rust gaan laten. Je bent daardoor nog beter in staat om de zorgen te relativeren en naar waarde in te schatten. En dat deel wat over de zorgen gaat wordt waardevoller voor je, want als je dit onder de knie hebt en er doemen ineens grote zorgen op terwijl je met iets bezig bent, dan is de kans groter dat er echt iets aan de hand is. En dat je er direct naar moet luisteren. Dat het doet wat het zou moeten doen: je waarschuwen als er echt iets is.

Respect voor het stuk van je wat zorgen oproept en een duidelijke afspraak over wanneer ze welkom zijn. Probeer het maar.

Submit to FacebookSubmit to Google PlusSubmit to TwitterSubmit to LinkedIn